سلامت نیوز:از سال 92 تاکنون بارها و بارها در رابطه با آبیاری زمینهای کشاورزی با فاضلاب صحبت شده است و هر بار هم مسئولین به نوعی این موضوع را تکذیب کرده یا قول رسیدگی داده اند، با این حال هر سال اخبار جدیدی در رابطه با این نوع آبیاریها منتشر میشود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آفتاب یزد ،روز گذشته، برنج کاری با فاضلاب در دورود منتشر شده بود که در پی آن سرپرست فرمانداری دورود گفت: «مقداری از اراضی زیر کشت برنج در حوزه شهرستان و حتی به صورت غیرقانونی در محدوده شهری با فاضلاب آبیاری میشوند که یک تهدید برای سلامت غذایی مردم است.»
واقعیت این است که طی این سالها مشخص شده که مسئولین هیچگونه نظارتی در رابطه با این موضوع انجام نمیدهند و آبیاری با فاضلاب همچنان ادامه دارد.
8سال پیگیری بی نتیجه
گفته میشود برخی افراد سودجو در شهرستان دورود اقدام به کشت برنج در حاشیه شهر کرده اند که این مزارع برنج با فاضلاب شهری آبیاری میشوند! اما این واقعیت ماجرا نیست، چرا که از سال 90 تا کنون در رابطه با آبیاری محصولات کشاورزی با فاضلاب شهری صحبت میشود و تا کنون اقدامیدر رابطه با جلوگیری از این عملکرد رخ نداده است.
سال 92 بود که شماری از کشاورزان جنوب تهران، بالا بودن هزینه آب یا در دسترس نبودن آن را علت استفاده از فاضلاب عنوان کرده بودند، آبان ماه همان سال استاندار تهران، حسینهاشمیبا اشاره به این که شورای تامین استان و وزارت بهداشت آبیاری بخشی از صیفیکاریهای جنوب تهران با فاضلاب را تائید کردهاند، تهدید کرد که «زمین کشاورزان متخلف تخریب خواهد شد.» از آن به بعد بود که تکذیبها در رابطه با این موضوع آغاز شد.
یک ماه پس از سخنان استاندار، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان تهران از آبیاری ۲۱۴ هکتار از کشتزارهای سبزی و صیفیکاری جنوب پایتخت با آب فاضلاب خبر داد. محمد موسوی گفته بود:
«کشاورزانی که حقابه و آب سالم دارند، اما از آب نامتعارف استفاده میکنند، به شبکه بهداشت و درمان معرفی میشوند و با شکایت شبکه بهداشت، دستگاه قضایی حکم به قلع و قمع محصول میدهد.»
کشاکش در محور این مسئله ادامه داشت اما اقدام جدی در پی آن صورت نگرفت تا سال 96 که بحثهای مطرح شده توسط اعضای شورای شهر در صحن علنی شورا مطرح شد و این موضوع بار دیگر تیتر یک اخبار را به خود اختصاص داد.
مزارع جنوب تهران خیلی وقت است که با فاضلاب آبیاری میشوند!
این در حالی است که معصومه ابتکار که در سال 90 سمت رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران را بر عهده داشت، در رابطه با این موضوع گفته بود:« مزارع جنوب تهران خیلی وقت است که با فاضلاب آبیاری میشوند!»
او همچنین گفته بود:« مردم در استفاده از سبزیجات میبایست نکات بهداشتی را رعایت کنند، اگر سبزیجات این قبیل مزارع که با فاضلاب آبیاری میشود، در هنگام شستشو ضدعفونی شود مشکلی برای مصرف کنندگان ایجاد نمیکند.»
همین ساده انگاریها سبب شده بود تا به مرور زمان آبیاری زمینهای کشاورزی با فاضلاب به فاجعه ای برای جامعه مبدل شود. واقعیت این است که بخش بزرگی از فاضلاب تهران به سمت جنوب سرازیر میشود و در بسیاری از بخشهای جنوبی شهر از طریق کانالهای سطحی زمینهای اطراف و آب چاهها را آلوده میکند. تخلیه زبالههای صنعتی نزدیک به زمینهای کشاورزی و غیراستاندارد بودن مکانهای دفن زباله نیز به آلودگی آبهای زیرزمینی منجر شده است. متخصصان بارها و بارها تاکید کرده اند.
که این دست آلودگیها با شست و شو از بین نخواهد رفت و سموم و مواد مضر برای بدن انسان را در ترکیبات اغلام کشاورزی افزایش میدهد. سیاری، معاون بهداشت وزیر بهداشت دیماه ۹۲ از تحقیقی در میدان ترهبار تهران خبر داده بود که بر اساس آن نزدیک به ۴۲ درصد سبزیها به فلزات سنگین نظیر سرب، کادیوم و نیترات آلوده هستند و از نظر سموم نیز، ۵۲ درصد سبزیها بیشتر از حد مجاز آلودهاند.
هر کس مشکل را بر گردن دیگری میاندازد
محمد حسین بازگیر که در سال 96 سمت رییس اداره محیط زیست شهر تهران را بر عهده داشت، با داغ شدن بحث آبیاری زمینهای کشاورزی با فاضلاب در این رابطه گفته بود:« آبیاری مزارع با فاضلاب خام علاوه بر آلوده کردن خاک، سبب آلوده شدن آبهای جاری و زیرزمینی میشود و این مسئله مشکلاتی را برای سلامت مردم ایجاد میکند.
اگر منشا فاضلابی که با آن مزارع کشاورزی آبیاری میشود کارگاه، کارخانه یا واحد تولیدی باشد،اداره محیط زیست وظیفه شناسایی و برخورد با متخلفان را دارد اما منشا آبیاری این مزارع، فاضلابهای خانگی و آبهای سطحی جاری است و شهرداری متولی جمعآوری و هدایت آبهای سطحی محسوب میشود. همچنین جمعآوری فاضلابهای خانگی بهعهده شرکتهای آب و فاضلاب است.
در محلهایی که منشا فاضلاب، صنعتی یا تولیدی است اداره محیط زیست گشتهایی را مستقر کرده است که بهطور مرتب تمام واحدهای صنعتی و یا خدماتی را جهت استفاده از سیستمهای تصفیه فاضلاب رصد و پایش میکند. جهاد کشاورزی باید نوع زمین کشاورزی(دیم یا آبی بودن) را مشخص کند. لازم است که اگر زمینی آبی است، محل تامین آب و نحوه آبرسانی مشخص شود. نهادی که باید بر زمینهای کشاورزی نظارت کند، جهاد کشاورزی است.
اگر تشخیص داده شود که محصول تولید شده آلوده است، مزرعه باید معدوم شود. زمانی که محصول آلوده تولید شده وارد بازار شود، وزارت بهداشت - که وظیفه نظارت بر امنیت غذایی را دارد-باید جلوی توزیع محصول را بگیرد. برای حل این مشکل نهادهای مربوطه باید کنار یکدیگر باشند و نباید آن را گردن یک مجموعه یا فقط محیط زیست بیندازند.»
از این جا بود که هر مسئولی مشکل را بر گردن مسئول دیگری انداخت. در آخر نیز با گذشت8 سال از مطرح شدن این موضوع هنوز صحبتها در رابطه با آن ادامه دارد اما نه تنها اقدامیبرای جلوگیری از آن صورت نمیگیرد بلکه امروز شاهدیم که آبیاری زمین کشاورزی با فاضلاب به کشت برنج هم رسیده است. علاوه بر آن شاهدیم که به غیر از تهران، شهرهای دیگر هم با این مشکل دست و پنجه نرم میکنند.
فاضلابها از قانون دوم نیوتن مستثنی نیستند
اسماعیل کهرم، کارشناس محیط زیست که در دولت یازدهم سمت مشاور معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست را بر عهده داشت در گفت و گو با آفتاب یزد در این خصوص میگوید:« وقتی که زمینهای شهر ری و ورامین و سایر شهرستانها که امروزخبرهای آن منتشر میشود، با فاضلاب آبیاری میشوند، آنچه که درآب فاضلاب است مثل فلزات سنگین، سموم دفع آفات نباتی و سایر مواد مضر برای بدن انسان وارد زمین میشوند.
این در حالی است که ریشه تمام گیاهان در خاک است و به این نحوه مستقیما فلزات سنگین مانند سرب، وانادیوم، کادمیوم و غیره جذب ریشه گیاه میشوند و در آخر وارد اغلام کشاورزی میشوند و این فاجعه است. چرا که همین سموم از طریق خوردن سبزیجات، صیفی جات و حتی میوهها وارد بدن انسان میشوند.
بنابر این ما دقیقا آنچه که به گیاه برای رشد آن میدهیم وارد بدن خودمان میشود و امروز دلیل خیلی از بیماریها همین موضوع است. این تنها مشکل ما نیست، ما از این دست موارد در صنعت چرم سازی هم داریم، اسیدهایی که برای چرم سازی مورد استفاده قرار میگیرند مستقیما با بدن
انسانها در ارتباط هستند و مشکلات عدیده ای را برای ما ایجاد میکنند؛ یا فلزات سنگینی که از آنها در دندانپزشکی استفاده میکنیم بیماریهای زیادی را برای بدن ایجاد میکنند. حالا فکر کنید همه آلودگیهای ناشی از هر چیزی که شما فکر میکنید در جویهای فاضلاب روان میشود و این جویها آلودگیها را به سمت زمینهای کشاورزی روانه میکند.»
او در ادامه تاکید کرد:« فاضلابها از قانون دوم نیوتن مستثنی نیستند، آنها از بین نمیروند بلکه از شکلی به شکل دیگر تبدیل میشوند، سموم امروز به شکل فاضلاب هستند بعد وارد میوهها و سبزیجات میشوند و بعد هم از همین طریق وارد بدن انسانها میشوند. این مواد هیچ وقت از بین نمیروند، ما فکر میکنیم که از بین رفته اند. تحقیقات نشان میدهد که درصد زیادی از همین فلزات سنگین و سموم وارد زمین شده و از همین طریق وارد بدن ما شده اند.»
مسئله اصلی، اختیارات یک سازمان و میل به انجام کار است
او در رابطه با اینکه آیا زمانی که دستیار معصومه ابتکار بود در رابطه با این موضوع چاره اندیشی صورت گرفته بود یا خیر، میگوید:« خیلی واضح است که نسبت به حجم زمینهای کشاورزی که با فاضلاب آبیاری میشوند هیچ کاری صورت نمیگیرد. این موضوع را نباید کتمان کرد که مسئله اصلی، اختیارات یک سازمان و میل به انجام کار آن سازمان است.
طبق قانون باید مواد شیمیایی و مواد رادیو اکتیو از زبالهها جدا شوند اما ما هیچ وقت در عمل این موضوع را نمیبینیم! از طرف دیگر چون فرهنگسازی در رابطه با این موضوع اتفاق نیفتاده و آموزشی صورت نگرفته است ما شاهدیم که مردم به راحتی زبالههایشان را در سطح شهر و فاضلابهای شهری رها میکنند و این فاضلابها هم مستقیم به سمت زمینهای کشاورزی میروند. یعنی نه تنها کاری از جانب مسئولین صورت نمیگیرد بلکه آموزشی هم نیست که مردم خودشان بدانند باید چه کار کنند.»
ماهیگیرانی که نقشه ایستگاه تصفیه آب را بازی میکنند
او با بیان اینکه استفاده از فاضلاب برای آبیاری زمینهای کشاورزی هیچ ربطی به کمبود آب در کشور ندارد گفت:« من همین چند روز پیش از سوئیس برگشتم، برای مطالعه به این کشور رفته بودم تا ببینم برای حل مشکلات زیست محیطیشان چه کارهایی انجام میدهند.
دیدم در شهری مثل شهر زوریخ که جمعیت کلش 500 هزار نفر است چند ایستگاه تصفیه آب قرار داده اند تا آبهای شهر در این ایستگاهها تصفیه شوند و بعد هم آب پاکیزه که به اصطلاح آب کُر به آن میگوییم از این ایستگاهها خارج میشود و مستقیما به زمینهای کشاورزی میرود.
این در حالی است که در این کشور آب هم ارزان است و هم فراوان موجود است. در برخی از ایستگاههای تصفیه آب، تصفیه فیزیکی صورت میگیرد یعنی زبالههای درشت از آبها جدا میشوند، در برخی دیگر تصفیه شیمیایی صورت میگیرد و مواد مضر شیمیایی و سموم از آب خارج میشوند و در برخی دیگر مواد بیولوژیکی و رادیو اکتیو از آبها خارج میشوند.
حالا در کشور ما چیزی که من با چشمهای خودم شاهد آن بودم این است که در انتهای رودخانههای فاضلابی که به جنوب شهر تهران میرسیدند افرادی با قلاب ماهیگیری نشسته بودند که اجسام شناور روی آب مثل لنگه کفش را بگیرند.
در واقع این افراد نقش تصفیه خانههای فیزیکی کشورسوئیس را در کشور مان بازی میکنند! شاید اگر ما هم خیلی از خرجها را انجام نمیدادیم و خیلی اختلاسها صورت نمیگرفت میتوانستیم تصفیه خانههایی در سطح شهرها داشته باشیم تا امروزبا چنین مشکلاتی رو به رو نباشیم، اما موضوع این است که تنها راه چاره وجود دستگاههای تصفیه آب است و اینکه هر نهاد، مسئولیت خودش را تمام و کمال بپذیرد.»
نظر شما